NEBAHAT KOÇ
Freiburg rotamın (Almanya) olmazsa olmazıydı Basel (İsviçre) kentini keşfim. Sınır komşusu bu iki kentin arası otobüsle sadece yaklaşık bir saatlik mesafede. Basel, çok sayıda müzeye ev sahipliği yapıyor. O müzeler arasında biri var ki, dünyanın sayılı sanat merkezi. Burası Kunstmuseum Basel. Gelin birlikte gezelim dünya çapındaki bu müzeyi. Ama öncesinde Basel’e dair küçük notlar paylaşayım. Ren Nehri’nin ortasından geçtiği kent, ülkenin kültür sanat başkenti kabul ediliyor. İki ülkeye sınır olan Basel’e ulaşmak için, Fransa, Almanya ve İsviçre sınırındaki EuroAirport’a uçmanız yeterli. Basel, havalimanına araçla sadece 15 dakikalık bir mesafede. Kent küçük olmasa da yürüyerek rahatlıkla keşfedebileceğiniz bir şehir. Şimdi gelelim ülkenin de en önemli sanat müzesi kabul edilen Kunstmuseum Basel’e. Tarihi 1660’lı yıllara uzanan müzeyi öne çıkaran başka bir özelliği var: İsviçreli Amerbach aile üyelerinin geniş koleksiyonu 1661 yılında belediye tarafından satın alınmış. Böylece müze, dünyanın en eski kamusal sanat koleksiyonuna ev sahibi olma ayrıcalığına sahip. Bu nedenle de İsviçre mirası alanı olarak listelenmiş.
Ana binası 88 yıl önce açılmış
Koleksiyonun halka 1671 yılındaki ilk sergilenmesi Basel Münster yakınlarındaki House zur Mücke’de olmuş. Orta Çağ’ın sonlarından günümüze -800 yıl- ulaşan eserlere sahip olunca bugünkü ana müze binası yetmemiş ve yıllar içinde gittikçe genişlemiş. Şimdi gelelim etkileyici ana binasına. St. Alban Graben’de 1936 yılında kapılarını açan binanın tasarımı Baselli Mimar Rudolf Christ ile Stuttgartlı inşaat ustası Paul Bonatz ikilisine ait. Bugün toplamda üç binasıyla sanatseverleri ağırlayan müzenin ikinci binası 1980 yılında, en yeni binası ise 2016 yılında hizmet vermeye başlamış. Ana bina 15.yy’dan 1950’ye kadar eserlere ev sahipliği yapıyor. Diğer binalarda ise günümüz eserleri sergileniyor.
Sanatla buluşma avluda başlıyor
Nihayetinde ana binaya giriyoruz. Kemerli ve sütunlu girişi büyük bir avluya açılıyor. Sanatla buluşmanız avludan başlıyor. Dünyanın önemli sanatçılarına ait bu görkemli eserler size adeta ‘hoş geldiniz’ diyor. Avludaki Auguste Rodin’in Les Bourgeois de Calais (Calais Vatandaşları) eseri hemen kendisine çekiyor. Bu noktada bu eserin 12 versiyonu olduğunu, bu çalışmaların da Londra, Paris ve New York’un da aralarında olduğu dünya kentlerinde sergilendiğini hatırlatalım. Avluda bizi selamlayan eser sadece Rodin’in değil. Amerikalı sanatçı Dan Flavin’in floresans ışık açık hava enstalasyonu da müze binasına renk katıyor… Yine 1975 yılında Dia Sanat Vakfı, sanatçının ‘İsimsiz’ adlı bu eserini müzenin avlusuna yerleştirdi. Çalışma, beş yıl sonra da müzeye hediye edildi. Avludaki bir diğer eser de Amerikalı heykeltıraş ve ressam Alexander Calder’e ait 1959 imzalı Büyük Örümcek adlı çalışma.
Geniş sanatçı yelpazesi
Avludaki eserleri inceledikten sonra müze binasındayız. Girişindeki renkli mozaik eserlerle süslenmiş camlar göz kamaştırıyor. İçeri girdikten sonra Fransız sanatçı Auguste Rodin’in Bronz Çağı, Büyük Gölge adlı heykelleri sanatseverleri selamlıyor. Zemin katta Basel Sanat Koleksiyonu, asma katta özel koleksiyon olan Im Obersteg Koleksiyonu’dan eserler sergileniyor. Bu katta baskı ve çizim bölümü de yer alıyor. Müzenin ikinci katında Orta Çağ ve Rönesans döneminin yanı sıra 17. 18. ve 19. yüzyıl sanat koleksiyonları sıralanıyor. Bu kapsamda Edouard Manet, Claude Monet, Paul Gauguin, Paul Cezanne, Vincent Van Gogh, Arnold Böcklin, Ferdinand Hodler, Camille Corot, Gustave Courbet, Camille Pissarro, Auguste Renoir’in aralarında olduğu dönemin öne çıkan sanatçıların baş yapıtları eserleri sanatseverleri etkiliyor…. 20. yy dönemi sergisinin odak noktası ise Picasso, Juan Gris ile Kübizm akımı eserleri. Bu kapsamda soyut dışavurumcular veya minimal sanat gibi ikonik eserler sergileniyor. Yeni ve çağdaş sanat alanında da Andy Warhol, Jasper Johns, Martin Disler, Bruce Nauman, Jonathan Borofsky, Enzo Cucchi, Georg Baselitz’n koleksiyonları da müzede yerini almış.
Müzenin üçüncü katında ise klasik modernizm ile Avrupa Savaş sonrası modernizm eserleri yer alıyor. Varoluşçu sanatçı Bernard Buffet sergisi de gezdiğim aylarda müzenin özel bölümlerindendi. Fransız ressamın resimlerine ek olarak, film görüntüleri, fotoğrafları savaş sonrası Paris kültürüne ayna tutuyor. Bu noktada Buffet’ın, savaş sonrası Paris’in kasvetini göstermek için eserlerinde ölüm, açlık gibi hayatın karanlık taraflarını ele aldığını belirtelim.
Dünya çapındaki çizim ve baskı koleksiyonu
Müzedeki eserler arasında gezinmeye devam edersek… Müze, İsviçre’nin en büyük suluboya ve baskı koleksiyonuna sahip. Dünyadaki en önemli kağıt üzerine sanat eserleri koleksiyonlarından biri. Bu koleksiyonun önemli bir parçası da Holbein ailesinin büyük koleksiyonu. Rönesans sanatının usta sanatçılarının önemli eserleri de bu koleksiyonda meraklılarını bekliyor. Geniş atölye çalışmalarından oluşan bu koleksiyonda Picasso’ya özel bölüm ayrılmış. Bu kapsamda İspanyol sanatçının çok sayıda çizimleri sergileniyor.
Böcklin ve Holbein
Müzenin öne çıkan bir başka iki ismi de tabii ki Arnold Böcklin ve Hans Holbein. Kunstmuseum Basel, bu iki sanatçının onlarca resim ve heykel eserleriyle önemli bir koleksiyona da ev sahipliği yapıyor. Basel doğumlu sanatçı Böcklin, sembolizmin önemli temsilcilerinden. Yaşamı boyunca tartışılan sanatçı, bazıları için yenilikçi bazıları için sanatta ilerlemeyi engellemekle suçlanmıştı.
Seçkin eserlerden örnekler
Bu eşsiz sanat merkezinin çarpıcı kimi eserlerine de değinersek… İsviçreli ressam Ferdinand Hodler’in Sonsuzluğa Bakış adlı resmi bunlar arasında. Mavi kıyafetli beş kadın figüründen oluşan eser 2.5 metre yüksekliğinde, beş metre genişliğinde. Duvar resmi olan müzedeki bu eser, 1913-17 yılları arasında yapılan ilk versiyon. Yine Pablo Picasso’nun 1923 yılı imzalı Oturan Harlequin eseri, Piet Mondrian’a ait 1929 yılı Kırmızı ve Siyah ile adlı kompozisyon çalışması, Paul Gauguin’in 1892 imzalı Pazar tablosu, Edvard Munch’un Asgardstrand’daki Yol ile Andy Warhol’a ait Zencefil Rogers adlı fotoğrafı, Henri Rousseau’nun Güneşin Batan Ormanı, Van Gogh’un otoportresi öne çıkan eserlerden sadece birkaçı.
